Mọi người đều muốn sống như những gì họ muốn. Nhưng nhiều người sẽ thấy rằng bằng cách nào đó họ lại sống theo những gì người khác muốn, hoặc trở thành một người mà mình từng ghét. Xung quanh chúng ta luôn tràn ngập tiếng nói và sự kỳ vọng đến từ người khác, không biết từ khi nào những điều ấy lại trở thành những điều ta nghĩ và thậm chí trở thành một người như thế.
Và hiệu ứng Pygmalion – hay còn gọi là Self-fulfilling prophecy (lời tiên đoán tự trở thành hiện thực) sẽ lý giải giúp bạn tại sao lại xảy ra những điều bất ngờ mà tôi đã nói ở trên.
Hiệu ứng Pygmalion là gì?
Mọi người thường có xu hướng thực hiện hết mức những gì mà người khác mong đợi ở họ. Hiệu ứng này sẽ giải thích tại sao các mối quan hệ của chúng ta thường là những lời tiên tri tự ứng nghiệm. Một khi bạn đặt kỳ vọng cho ai đó, người đó sẽ có xu hướng sống theo sự mong đợi đó, dù là tốt hay xấu.
Chúng ta đều bị ảnh hường bởi kì vọng của những người xung quanh
Hiệu ứng Pygmalion chỉ ra rằng thực tế của chúng ta có thể bị người khác thao túng - một cách cố ý hoặc vô tình. Những gì chúng ta đạt được, cách chúng ta suy nghĩ, cách chúng ta hành động và cách chúng ta nhận thức năng lực của mình có thể bị ảnh hưởng bởi những kỳ vọng của những người xung quanh.
Nguồn gốc hiệu ứng Pygmalion
Hiệu ứng này bắt nguồn từ một truyền thuyết đẹp ở Hy Lạp cổ đại. Theo truyền thuyết, Hoàng tử Síp – Pygmalion đã tạo ra một bức tượng ngà khắc họa người phụ nữ lý tưởng của mình và đặt tên là Galatea. Từ khi có Galatea, Pygmalion vui sướng, ngày ngày bầu bạn, âu yếm nàng.
Pygmalion đem lòng yêu sâu sắc tác phẩm của chính mình và tha thiết khẩn cầu thần Vệ Nữ ban cho Galatea hơi thở sự sống. Cảm động trước tài năng và tình yêu chân thành của Pygmalion, thần vệ nữ đã hóa phép cho bức tượng biến thành người thật. Ước mơ toại nguyện, nàng Galatea xinh đẹp trở thành vợ chàng và hai người sống hạnh phúc bên nhau trọn đời.
Thử nghiệm hiệu ứng Pygmalion
Vào năm 1964, nhà khoa học Robert Rosenthal đưa ra giả thuyết rằng hiện thực có thể thay đổi tích cực hoặc tiêu cực bởi những kỳ vọng của chúng ta dành cho người khác. Rosenthal lập luận rằng những kỳ vọng như vậy có thể tạo ra những lời tiên tri tự hoàn thành mà theo đó những kỳ vọng tiêu cực dẫn đến hiệu suất tiêu cực và ngược lại.
Rosenthal đã tiến hành thí nghiệm của mình tại một trường tiểu học ở California. Mỗi học sinh tham gia một bài kiểm tra được thiết kế như một bài kiểm tra IQ thử nghiệm. Sau bài kiểm tra, giáo viên sẽ không được nhận kết quả, thay vào đó Rosenthal sẽ chỉ thông báo tên của 20% học sinh ngẫu nhiên có “tiềm năng phát triển trí tuệ vượt bậc”.
Sau khi năm học kết thúc, các em được yêu cầu làm bài kiểm tra lại. Lúc này, những em có tên trong danh sách 20% của Rosenthal đều có kết quả học tập cao hơn đáng kể sao với bài kiểm tra 8 tháng trước, đặc biệt là những em học lớp 1 và lớp 2.
Nghiên cứu kết luận rằng kỳ vọng là một yếu tố đóng góp vào kết quả của học sinh, đặc biệt là những em nhỏ tuổi. Rosenthal tin rằng ngay cả những yếu tố khác như tâm trạng hay thái độ của giáo viên cũng có thể ảnh hưởng đến học sinh.
Ngoài ra, giáo viên cũng có xu hướng quan tâm hơn đến những đứa trẻ trong danh sách 20% này. Các em sẽ được đối xử khác hơn, dù dấu hiệu không quá rõ ràng. Sự đối xử khác này bao gồm việc được chú ý kỹ càng hơn, và có những phản hồi cụ thể hơn tới phụ huynh.
Rosenthal sau đó đã tóm tắt hiệu ứng Pygmalion là “một hiện tượng, trong đó sự kỳ vọng của một đối tượng dành cho người khác có thể dẫn đến một lời tiên tri tự ứng nghiệm”
Lý do giải thích cho sự ảnh hưởng của hiệu ứng Pygmalion
Một là kỳ vọng ảnh hưởng đến động lực. Nếu bạn dự đoán rằng mọi thứ sẽ phát triển theo chiều hướng xấu trước khi chúng xảy ra, thì động lực làm tốt của bạn sẽ bị giảm đi, và việc giảm động lực sẽ tự nhiên dẫn đến mọi việc không được suôn sẻ.
Thứ hai là kỳ vọng ảnh hưởng đến trọng tâm của sự chú ý. Nếu bạn cho rằng ai đó là người xấu thì bạn thường tập trung và tìm kiếm những điều không tốt của họ, và càng chắc chắn rằng họ là người như vậy. Điều này ảnh hưởng đến thái độ và hành vi của bạn đối với họ. Và những phản hồi tương tự của họ về thái độ của bạn cũng khiến họ thực sự không thân thiện với bạn.
Vậy chỉ cần tin rằng có thể thì mọi thứ đều sẽ trở thành hiện thực?
Có đúng là chỉ cần tôi luôn tin rằng tôi là một thiên tài, thì cuối cùng tôi sẽ trở thành một thiên tài? Nếu mọi thứ có thể đơn giản như vậy, thì mỗi chúng ta đều có thể trở thành những thiên tài. Trên thực tế, hiệu ứng Pygmalion chỉ là bước đầu tiên trong quá trình hoàn thiện bản thân.
Nói cách khác, hiệu ứng Pygmalion chỉ là điểm khởi đầu của chu trình tự hoàn thiện. Trước hết, bạn phải có tâm lý mong đợi và kỳ vọng. Nếu không có kỳ vọng lạc quan và tích cực này thì không thể sống theo cách bạn muốn. Ngoài ra, kỳ vọng này còn phải hợp lý và phù hợp với năng lực của bản thân.
Và cuối cùng đừng bao giờ để kỳ vọng của người khác “dán nhãn” bản thân rồi sống theo những gì người khác muốn.
"Cuộc đời chỉ có ý nghĩa khi bạn thoát khỏi kỳ vọng của người khác và tìm được kỳ vọng của riêng mình."
Hãy lắng nghe tiếng nói trong trái tim bạn và trở thành người mình mong muốn.
Người viết: Ngọc Tuyết
Người thiết kế: Tạ Quê(*) Bản quyền bài viết thuộc về BOOKIEE.ORG. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ gồm tên người viết, tên người thiết kế và Bookiee - Sách Là Niềm Vui. Mọi hành vi sao chép hoặc trích nguồn, chia sẻ bài viết không đầy đủ đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
______________________________
Bookiee - Sách là niềm vui
👉 Fanpage
👉 Youtube
Comments