Bookiee

8 phút đọc

[Review] Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian - Hoa Lửa Giữa Trời Đêm

Đã cập nhật: 7 thg 3, 2023

“Tác phẩm, cũng như những giếng phun nước, càng vượt cao lên mỗi khi nỗi đau khổ đào sâu vào trái tim”.

Liệu phải chăng khi người cầm bút càng đào sâu vào nội tâm của mình, để nỗi đau có sự giải thoát thì càng thu hút, tỏa rạng. Viết về đời mình, nhưng lại chứa đựng cả nỗi đau của thời đại, của con người đã từng bị hắt hủi, lãng quên. Để từ đó có thể tìm kiếm, đan tay với những ai cùng cảnh ngộ và vượt qua chặng đường phía trước.

Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian là một tác phẩm như thế - một đứa con tinh thần và đầy tâm huyết của Ocean Vương. Ở đó, thông qua những mảnh vỡ, vết thương từ quá khứ của anh, người ta còn thấy được nhiều vấn đề lớn hơn - đó là chiến tranh, đói nghèo, tị nạn, tình yêu đồng tính,... Càng đọc, càng đi sâu vào tác phẩm, ta càng nhận ra một ngôi sao sáng tỏa rạng giữa trời đêm.

“Những con bướm bay về phương Nam”

Họ có phải là những kẻ bị gắn mác là phản quốc, là khước từ quê hương như sử sách ghi lại? Không, hoàn toàn không hẳn như thế.

Họ chỉ vô tình bị trôi dạt. Giống như Ocean Vương - tác giả Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, đọc tác phẩm ta sẽ đồng cảm, xót xa cho số phận Kiều bào, người cùng chảy một dòng máu, cùng mang nước da, và trong tâm trí anh vẫn xem tiếng mẹ đẻ - tiếng Việt là ngôn ngữ tuyệt vời nhất thế gian này.

Ocean vương cùng mẹ và dì ở trại tị nạn, Philippines. Nguồn: theguardian.com

“Tôi tự hào và phấn khích khi cuốn sách được sống bằng tiếng Việt, thứ ngôn ngữ gần gũi nhất trong tôi với ý niệm về “nhà”, thứ ngôn ngữ luôn làm sống dậy trong tôi mạnh mẽ nhất tình cảm gắn bó máu thịt, nỗi xúc động và niềm vui” - Ocean Vương.

Đến với một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, ta sẽ chìm đắm trong đại dương kí ức của Ocean Vương, về di chứng hậu chiến tranh, về tình yêu của cộng đồng LGBT, tình yêu của gia đình luôn có hình bóng người phụ nữ. Và hẳn nhiên, sẽ dấy lên trong bạn một sự xúc động mãnh liệt, tình thương, và nhìn nhận rõ hơn về chiến tranh.

Chiến tranh là khói lửa và nó ám mùi vào trí óc con người đến mãi sau này.

Đừng quên những cuộc chiến, vì nó là máu đã rỉ xuống đất nơi ta bước lên hằng ngày, và nó rỉ các vết thương những đứa trẻ đã lớn lên trong chiến tranh và sau chiến tranh.

Quá khứ đã kiến tạo anh

(1) Ocean Vương sinh ra ở Sài Gòn, lớn lên ở Hartford, Connecticut, Mỹ trong một gia đình công nhân, thợ làm móng. Anh sớm nổi lên như một nhà thơ và người nghệ sĩ trình diễn thơ. Với tập thơ đầu tay Night Sky with Exit Wounds đã giành giải thưởng Thiên tài của quỹ học bổng Mac Arthur với trị giá lên đến 650.000 USD.

Trang bìa của tác phẩm Night Sky with Exit Wounds - Ocean Vương

Tiếp nối sự thành công ấy, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian xuất bản năm 2019 đã mang một tiếng vang lớn và được tờ New York Time bình chọn là tác phẩm bán chạy năm 2019.

Có lẽ, tình yêu thơ đã ngấm ngầm trong từng trang văn của Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian. Đã giúp tác phẩm dù là những câu chuyện tự sự, đan xen với những cảm xúc khi mãnh liệt, khi trầm mặc nhưng lúc nào cũng chất chứa nỗi niềm thăm thẳm về tình yêu, về cái đẹp.

MUA SÁCH "MỘT THOÁNG RỰC RỠ Ở NHÂN GIAN"

Khía cạnh ấn tượng

“Đây là phần phân tích chi tiết về đánh giá, cảm nhận cá nhân nên không tránh khỏi việc tiết lộ nhiều nội dung. Để đảm bảo một trải nghiệm trọn vẹn với Bookiee, các bạn hãy đọc sách trước và quay lại với chúng mình sau nhé!”

“Không có bóng tối thì không có ánh sáng”

Đó là cách anh tận hưởng năm tháng niên thiếu của mình, dẫu nó khắc khổ mà cũng rực rỡ. Anh cảm thấy rằng, sự trôi dạt đến một miền đất hứa nó có đem lại cho mình những tổn thương, nỗi đau, cô lập và cả sự kỳ thị. Người nghệ sĩ đứng trên cái nghiệt ngã ấy, ngày ngày sống và tìm đến một niềm tin đích thực.

Ocean Vương đã làm gì để vượt qua những nỗi đau quằn quại như xé tan cõi lòng như thế? Anh có gào thét, có chống trả kịch liệt, có xù lông lên để bảo vệ mình hay không? Người nghệ sĩ ấy có ghét bỏ, cay nghiệt số phận mình như bao con người lỡ xui rủi rơi vào vòng xoáy mà ông trời đã định sẵn?

Hay anh như mẹ mình: là trốn tránh, sợ hãi, cúi gục đầu xuống, nhẫn nhịn và luôn miệng nói “xin lỗi”?

Nguồn: theatlantic.com

Ocean Vương cũng một phần ảnh hưởng từ mẹ mình, phần còn lại khác biệt hơn. Cách anh đối diện trước niềm đau, một cách nhẹ nhàng, đôi khi còn cảm thấy mong manh, yếu mềm nhưng thật chất là luôn âm ỉ đấu tranh không ngừng - bằng thơ của mình, bằng văn chương của mình.

“Ánh sáng” cuối cùng mà anh nhận được sau suốt thời niên thiếu đối diện với nỗi đau, nỗi mất mát của mình chính là một - cuộc - sống - tốt - hơn ở quá khứ. Anh không chết vì bị sốc thuốc như người yêu của mình, anh không bị khinh thường, sỉ nhục như mẹ mình. Hãy xem, phía cuối trang sách, nhà văn đã dành rất nhiều lời cảm ơn cho những ai từng giúp đỡ. Chứng tỏ, anh biết ơn cuộc đời này và hạnh phúc với nó.

“Ánh sáng” mà anh nhận được chính là được trở về quê hương với tư cách là người Việt Nam. Anh là hậu duệ của những “cánh bướm từ phương Đông không có ngày trở về”.

“Đừng để ai nhầm chúng ta là trái quả sinh ra từ bạo lực - mà hãy để họ biết rằng thứ bạo lực đó, dù đã càn qua quả, vẫn không làm hỏng được nó”. Người nghệ sĩ sẽ không để quá khứ lật đổ mình, ngược lại sẽ đi từ đổ nát và vụn vỡ, mà tiến ra ánh sáng.

Những nỗi đau trở thành cảm hứng để nhà văn viết, sáng tác, tô vẽ và làm bật lên ánh sáng ngời ngời của nó. Chính những tăm tối quyện với cái thần bí nơi sâu thẳm nhất tâm hồn được đốt cháy, tạo ra niềm tin để tiếp tục soi chiếu tương lai của mình.

“Mẹ là mẹ”

Mẹ Hồng, người mẹ khắc nghiệt, khi dữ dội, ầm ĩ, khi nhẹ nhàng, đằm thắm. Mẹ Hồng chính là người đã rưới lên những tháng ngày cơ cực của Ocean Vương một vị ngọt mà cũng lẫn vị đắng trong đó.

Mẹ khép mình lại giữa miền đất hứa để có thể có tiền nuôi dưỡng đứa con của mình. Căn phòng đặc mùi hóa chất từ từ ngấm dần vào cơ thể con người, tiếng mắng chửi xa xả của khách, tiếng gằm ghè của bà chủ tiệm có thế đuổi mẹ Hồng bất cứ lúc nào.

Điều đó đã khiến mẹ khổ sở ra sao và đánh mất tiếng nói (theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng), cái lòng tự trọng của con người ta bị xóa mất là bởi tiền, tiền để nuôi sống đứa con của mình

“Xin lỗi là công cụ dùng để nịnh nọt cho tới khi chính từ đó trở thành một thứ tiền tệ”

“Lời xin lỗi đem lại tiền, lời xin lỗi ngay cả khi không có lỗi, hay nhất là khi ta không có lỗi, xứng đáng từ tiếng hạ mình mà miệng ta có thể thốt ra. Vì cái miệng phải ăn”

Nguồn: cbc.va

Tác giả hiểu được những gì mẹ mình nếm trải, không phải chỉ ở hiện tại mà còn là quá khứ.

Và từ đó, tình yêu dành cho người mẹ mình mãnh liệt và sâu sắc đến nhường nào. Anh nhớ rõ từng câu chuyện của mẹ mình, từng cử chỉ, từng mong muốn, từng giấc mơ và cả quá khứ trước khi anh sinh ra đời.

Và bạn biết không, trang đầu tiên của quyển sách chính là dòng chữ “Dành tặng mẹ” và khép lại trang sách chính là câu nói “Cảm ơn mẹ”.

Ocean Vương đã được “Nâng đỡ trên đôi cánh của tình yêu và cái đẹp”.

Đứng lên đòi lại tiếng nói

Anh vạch trần ra những tủi khổ, góc khuất và viết lên những ước nguyện của họ.

Ocean Vương mang một tình cảm gắn bỏ mãnh liệt với quê hương mình, dẫu anh đã rời xa nó từ khi lên hai tuổi.

Anh viết một phần, để đứng lên cất cao giọng nói của mình, thay cho những con người chưa biết chữ, hay còn bị đè nén quá lâu.

(2)“Trong suốt nhiều năm lịch sử, người Việt ở Mỹ được xem như những người phục vụ. Khi là nhà văn tôi có nhiều cơ hội để làm khác đi và thay đổi điều đó. Cuốn sách này tôi viết về cuộc trò chuyện gần gũi, tình cảm giữa những người Việt Nam. Người Mỹ muốn đọc thì phải bước vào thế giới của chúng ta, đọc về Việt Nam, về văn hóa, tính cách và con người nước Việt”

Sách của anh, không chỉ hướng về anh, về mẹ anh mà còn về dân tộc. Một dân tộc đã luôn ám mùi khói đạn, mùi xác chết, mùi chia ly phân tán,...

“Văn học là nhân học”, văn học là đôi cánh nâng đỡ những con người thống khổ nhất.

Và cách anh cất cao tiếng lòng của mình, của một lớp thế hệ chính là cách anh sống “rực rỡ giữa nhân gian” này.

Bìa sách

Một trong những điều thu hút tôi chính là bìa sách. Nhã Nam nói chung và nhà thiết kế bìa Thanh Vũ nói riêng đã sáng tạo phần bìa tinh tế, thể hiện rõ chủ đề của tác phẩm văn học này. Bìa có màu xanh đen - màu của đại dương sâu thẳm - có một sự liên kết với cái tên OCEAN VƯƠNG. Trên nền xanh dương ấy chính là bông hoa được cháy rụi bởi ánh lửa phập phồng, tóe lên những tia sáng rực rỡ. Ta có thể thấy rõ sự đối lập giữa lửa và nước, giữa hoa và lửa. Dường như, không có cái nào chịu thua cái nào, mà ngược lại, nó tôn sùng lên vẻ đẹp của nhau.

Và liệu rằng, đó chính là một cách khắc họa ẩn dụ cho chính con người nghệ sĩ?

Nguồn: sachnhanam.com

Từ người tựa trở thành điểm tựa

Như vậy, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian được thắp sáng bởi một Kunstlerroman - người viết lại quá trình trưởng thành của mình. Sự kết hợp giữa cách kể tự sự, đan xen với trữ tình, với các bài thơ tha thiết, những bài hát nổi loạn, hình ảnh, văn phong đậm chất thơ,...

Anh đã viết lại đời mình, với những bước chân vượt qua mọi rào cản, mọi vách tường sồ sộ đã cách trở bao con người. Anh đứng dậy để khẳng định mình, tái tạo chính mình. Ocean Vương từ một cậu bé trôi dạt trên đại dương mênh mang, nay trở thành một ốc đảo - nơi dẫu anh đơn độc như ánh mặt trời, nhưng vẫn trụ lại và là điểm tựa cho người anh yêu quý nhất - mẹ mình.

(1), (2) Nguồn tham khảo: Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, Sinh ra từ cái đẹp, tác giả Ocean Vương.

Sau khi đọc và ngẩm bài viết này bạn có cảm nghĩ gì không nhỉ? Nếu có, hãy kể cho Bookiee cùng lắng nghe nữa nhé!

Người viết: Giang
Người thiết kế: Trâm Anh